جراحی فتق کشاله ران در نوزادان و کودکان

فتق کشاله ران (اینکواینال) در کودکان و نوزادان-Inguinal hernia

فتق کشاله ران زمانی رخ می‌دهد که پرده صفاق و احشاء شکمی از مسیر کانال اینگواینال به بیرون برآمده شوند.

در پسران برجستگی معمولاً در اسکروتوم دیده می‌شود و در دختران نیز با وجود نداشتن بیضه به دلیل وجود همان کانال اینگواینال امکان بروز وجود دارد.

منشأ اصلی باز ماندن مجرای فرآس فرمیس (پروسِسوس واژینالیس) پس از تولد است. این مشکل در نوزادان نارس شایع‌تر است.

میزان شیوع فتق کشاله ران در نوزادان

شیوع فتق اینگواینال در نوزادان ترم حدود ۳–۵٪ و در نارس‌های <۳۳ هفته تا حدود ۱۳٪ گزارش شده است. بروز در ۶ ماه اول زندگی و در پسران بیشتر است.

سابقه نارس بودن، بیماری‌های بافت همبند و افزایش فشار داخل شکم (سرفه مزمن، یبوست) از عوامل خطر مهم‌اند.

شایع ترین نشانه های بالینی فتق کشاله ران در نوزادان

شایع‌ترین نشانه برآمدگی متناوب یا دائم در کشاله ران است که با گریه یا زور زدن برجسته‌تر می‌شود و معمولاً بدون درد است.

در صورت گیرکردن (اینکارسراسیون) درد، بی‌قراری، استفراغ صفراوی، اتساع شکم و عدم امکان جااندازی دیده می‌شود و این وضعیت یک اورژانس جراحی است.

راهنمای AAP خطر کلی اینکارسراسیون را حدود ۴٪ و در شیرخواران تا ۸٪ ذکر می‌کند.

تشخیص فتق کشاله ران در نوزادان

تشخیص غالباً بالینی است و با معاینه ایستاده و مانور والسالوا تأیید می‌شود. سونوگرافی فقط وقتی کمک‌کننده است که معاینه مبهم باشد یا برای افتراق از هیدروسل، لنفادنیت و… نیاز به تأیید باشد.

آیا فتق خودبه‌خود خوب می‌شود؟

خیر. برخلاف برخی هیدروسل‌ها، فتق اینگواینال در کودکان به‌طور خودبه‌خود بسته نمی‌شود و درمان قطعی آن جراحی است.

دلیل اصلی نیز خطر دائمی اینکارسراسیون و آسیب به روده یا تخمدان است.

زمان مناسب جراحی فتق کشاله ران در نوزادان

نوزادان و شیرخواران: پس از تشخیص، برنامه‌ریزی جراحی در زمان کوتاه توصیه می‌شود تا خطر گیرکردن کاهش یابد.

نوزادان نارس در NICU: شواهد جدید (کارآزمایی JAMA 2024) نشان می‌دهد تأخیر تا بعد از ترخیص از NICU در بسیاری از نارس‌ها با کاهش عوارض جدی همراه است.

هرچند تصمیم باید براساس وضعیت تنفسی/بیهوشی و خطر اینکارسراسیون فردی‌سازی شود. مرورهای شواهد نیز همین گرایش را تأیید کرده‌اند.

فتق گیرکرده: کاهش دستی در مرکز مجرب و سپس جراحی در اولین فرصت انجام می‌شود؛. در صورت نکروز/عدم امکان جااندازی، جراحی اورژانس ضرورت دارد.

روش‌های جراحی فتق کشاله ران در نوزادان

جراحی باز در برابر لاپاروسکوپی

دو رویکرد اصلی عبارت‌اند از هرنیوتومی باز و ترمیم لاپاروسکوپیک (بدون مش در کودکان).

متا آنالیزهای اخیر نشان می‌دهند نتایج عوارض و عود در کل مشابه است با این تفاوت که لاپاروسکوپی معمولاً زمان عمل کوتاه‌تری دارد و امکان مشاهده سمت مقابل را می‌دهد.

در مقابل برخی داده‌های پایگاه‌های بزرگ نشان می‌دهد احتمال عود هم‌سمت در برخی سری‌ها با لاپاروسکوپی بیشتر بوده است.

انتخاب نهایی به تجربه جراح، سن کودک، نوع فتق (ساده/گیرکرده) و شرایط بیمار بستگی دارد.

مراقبت‌های بیهوشی و پس از عمل فتق

در نوزادان به‌ویژه نارس‌ها خطر آپنه پس از بیهوشی مطرح است و ممکن است نیاز به پایش بستری کوتاه‌مدت باشد.

درد پس از عمل معمولاً خفیف و با مسکن‌های ساده کنترل می‌شود.

عود فتق در کودکان نادر است و بیشتر در زمینه اختلالات بافت همبند گزارش می‌شود. بازگشت به فعالیت‌های روزمره معمولاً سریع است و محدودیت طولانی‌مدت لازم نیست.

پیام‌های کلیدی برای والدین

• هر برآمدگی متناوب در کشاله ران/اسکروتوم را جدی بگیرید و با جراح کودکان مشورت کنید.
• درد شدید، استفراغ صفراوی، تورم سفت و غیرقابل‌جااندازی نشانه‌های اورژانسی هستند.
• هر دو روش باز و لاپاروسکوپی مؤثرند و انتخاب باید بر پایه شواهد، تجربه جراح و ترجیح خانواده انجام شود.
• درمان قطعی جراحی است. در نوزادان نارس تصمیم‌گیری درباره زمان مناسب نیاز به ارزیابی چندرشته‌ای دارد.

نتیجه‌گیری

فتق کشاله ران در کودکان یک بیماری شایع اما قابل‌درمان است. تشخیص غالباً بالینی است و به‌دلیل خطر همیشگی گیرکردن اصل درمان جراحی است.

در نوزادان پس از تشخیص باید جراحی در زمان مناسب نزدیک انجام شود.

در نوزادان نارس شواهد جدید نشان می‌دهد تأخیر تا بعد از ترخیص از NICU می‌تواند بی‌خطرتر باشد اما تصمیم باید فردی و با مشارکت والدین و تیم درمان اتخاذ شود.

درباره روش جراحی هر دو رویکرد باز و لاپاروسکوپی نتایج خوبی دارند و انتخاب وابسته به شرایط بیمار و مهارت تیم جراحی است.

آگاهی والدین از علائم هشدار و مراجعه به‌موقع بهترین سپر در برابر عوارضی مانند فتق کشاله ران خواهد بود. 

دکتر بهار اشجعی دارای بورد فوق تخصصی در جراحی کودکان و نوزادان از پزشکان منحصر به فرد و ماهر در زمینه جراحی اطفال و کودکان در تهران هستند، ایشان دوره پزشکی عمومی را در دانشگاه شهید بهشتی تهران گذراندند و بعد از اتمام دوره پزشکی عمومی به تحصیل در رشته جراحی عمومی در دانشگاه شهید بهشتی تهران پرداختند، بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی در رشته جراحی عمومی، در رشته جراحی اطفال پذیرفته شدند و دوره جراحی اطفال را در دانشگاه علوم پزشکی تهران گذراندند و موفق به کسب رتبه اول کشوری در برد فوق تخصصی جراحی اطفال شدند.

راه های ارتباط با ما

مطب: تهران ـ انتهای بلوار کشاورز، رو به روی درب شرقی بیمارستان امام خمینی، ساختمان شیشه ای سبز، پلاک ۳۷۰ ساختمان ۴۱۶ طبقه ۳ واحد ۱۹

تلفن:

۰۲۱-۴۴۸۰۶۶۶۸ 

 ۰۲۱-۴۴۸۴۱۸۶۲

 آدرس:

بیمارستان لاله شهرک غرب: تهران ، شهرک غرب ، فاز ۵ ، خیابان سیمای ایران ، نبش فلامک جنوبی

بیمارستان کودکان تهران: تقاطع خیابان طالقانی و ولیعصر، روبروی جهاد کشاورزی، پلاک ۴۵۴

 منبع: dr-ashjaei.com